سکولاں دی کتاباں وچ کوڑ باتاں، گمراہیاں تے اج دا کنفیوژ نوجوان

lلاہور(مانیٹرنگ رپورٹ)اج دا پاکستانی نوجوان کنفیوژ ہے۔ کیوں نہ ہوئے اوہ کنفیوژ؟ شناختاں تے اختلافاں نال نبھا کرن دا ول تے اوس نوں کسے سکھایا ہی نہیں اتے سونے تے سہا گہ اودھوں چڑھیا جداں تعلیم تے صحت خدمت یا سروس دی تھاں کاروبار ہوئیاں اتے کھوج پرکھ نوں پرایا دھن آکھ دتا گیا۔باقی کسر نصاباں نوں بدلن نال پوری ہوئی تے سب کجھ لیر و لیر ہونا شروع ہو گیا۔
جے تہانوں سکولاں وچ پڑھائی جان والی کتاباں پاروں پکے ہوندے تعصباں بارے چیتا ہوئے تاں تسی کدی اج دے نوجواناں نال گلہ نہ کرو۔ ایہہ کنفیوژن زنانیاں دے حوالے نال وی ہے، فرقہ وارانہ ترجیحاں بارے وی، اقلیتاں دے بربر دے پاکستانی نہ ہون بارے وی اتے شہری، پینڈو سماج دے ورتاریاں بارے وی۔ ایہو نہیں سگوں اپنی ہوند یا شناختاں بارے وی شوہدے نوجوان نوں کوئی گل پلے ہی نہیں پیندی۔ پر ایس وادھوکنفیوژن وچ اوس دا اپنا قصورزیادہ نہیں سگوں ایہہ کنفیوژن ان سکولاں دی کتاباں دی دین ہے جو اوہ پہلی توں دسویں تیک پڑھدے رہے نیں اتے ایہہ سکولاں دی کتاباں جنہاں تعلیمی پالیسیاں پاروں بنایاں گیاں نیں انہاں وچ وی ڈھیر گھپے نیں۔
1947 توں اج تیک پاکستان دی چوندی چوندی تعلیمی دستاویزاں اتے پالیسیاں پڑھن تے دو وار سکولاں دی کتاباں وچ تعصباں دی پڑچول کرن بعدوں مینوں ایہہ تال میل بارے چانن ہویا کہ اساں اپنی بالڑیاں تے منڈیاں وچ کنج تعصباں نوں پکیاں کر رہے ہاں۔ سرکاری سکولاں تے گھٹ فیساں والے پرائیوٹ سکولاں وچ پڑھائی جان والی نصاباں دی کتاباں وچ تعصباں دی چون ہور جے ا تے مدرسیاں تے وڈے انگریزی مارکہ سکولاں وچ تعصباں دے ہور بوتھے نیں۔ جے سرکار دی جغرافیہ دی کتاباں نوں وی بخشیا نہیں گیا تے بھارت دا ذکر آندے ہی ایہہ جملہ لکھیا پئی بھارت ساڈا ویری ہی نہیں سگوں سارے مسلماناں دا دشمن ہے تے پرائیوٹ سکولاں دی باہر توں آئی جغرافیہ دی کتاب وچ پاکستان دی تھاں سنگاپور دا جغرافیہ پڑھایا جاندا ہے۔ اک پاسے اساں ''پاسداران پاکستان'' پیدا کر رہے ہاں تے دوجے پاسے اجہی نسل جس نوں نہ تے پاکستان دی زمینی حقیقتاں بارے پتہ ہے اتے نہ ہی اوہ پاکستان رہنا چاہندی ہے سگوں یورپ تے امریکہ ول اڈاریاں مارن لئی تیار رہندی جے۔ تعصباں دی کجھ اونتری شکلاں تے انہاں دے ورتاریاں بارے گل چھواں گا تانجے ایہہ پتہ چلے کہ اساڈے تعلیمی ماہراں کڈی محنتاں نال کنفیوژ نوجوان نسل نوں اساریا ہے۔ 
زنانیاں خلاف ورتارے
پہلی توں دسویں تیک دی کتاباں وچ چھپن والی فوٹواں راہیں بالڑیاں تے زنانیاں نوں یا تے گھریلوکم کردے وکھایا جاندا ہے یا فیر کجھ متھے گئے شعبیاں جنج نرس، استانی تے ڈاکٹر دے روپ وچ زنانی نوں وکھایا جاندا ہے۔ آوٹ ڈور کھیڈاں وچ زنانی یا بالڑی نوں وکھانا ہورے ''حرام'' ہے تاں مارے اوس نوں کیڑی کاٹا، سٹاپو یا کیرم جہی کھیڈاں کھیڈدے وکھانا لوڑی دا ہے۔کڑیاں نوں کرکٹ، ہاکی کھیڈدے وکھانا منع ہے پر کڑیاں دی ہاکی تے کرکٹ دیاں قومی ٹیماں وی نیں تے میڈیا وچ انہاں دی خبراں وی وادھو۔ دوجے پاسے منڈیاں تے مرداں نوں کرکٹ، ہاکی، فٹبال کھیڈ دے وکھایا جاندا ہے۔ سکولاں دی کتاباں توں پتہ چلدا ہے پئی محنت تے طاقتاں والے کم وی منڈے یا مرد ہی کر سکدے نیں اتے گڈیاں، موٹر سائیکل چلانا، گانا سنانا سنے سارے کم مرداں دے ہی نیں۔ اک فوٹو وچ بس سٹاپ وکھایا گیا جس وچ نرے مرد ہی بیٹھے تے کھلوتے سن۔ ہن جیہڑا منڈا تے کڑی ایہہ کوڑ کتاباں پڑھ کے جوان ہوئے گا اوہ صنفی برابری نوں کنج من سکدا ہے؟ باقی کسر میڈیا کڈ دیندا ہے جس وچ زنانی نوں اک پر کشش شئے وانگ پیش کیتا جاندا ہے۔ اینج ایہہ سب زنانیاں بارے کوڑ تعصباں نوں ہور تگڑا کریندے نیں۔
پینڈو رہتل خلاف ورتارے
شہراں نوں جدت اتے ترقی دا لشکارا سمجھنا اتے شہری رہتل نوں پردھان تہذیباں دا بوتھا دسنا ہی نہیں سگوں پنڈ اتے اوس دی رہتل نوں جہالتاں، قدامتاں سمجھنا تے اوس نون ہینا دسنا اوہ سب تعصب نیں جنہاں نوں سکولاں دی کتاباں ودھاندیاں نیں۔ پچھلے 50 سالاں وچ پنڈ بدل چکے نیں تے شہراں نیڑے تے شہراں والی سب سہولتاں وی آ چکیاں جے پر سکولاں دی کتاباں وچ مٹی دے لیپ والے گھر ہی وکھائے جاندے نیں۔ حیران نہ ہونا، شہراں دی برکتاں وکھاندے ہوئے شہری کڑیاں نوں نہیں وکھایا جاندا جیہڑیاں دفتراں نوں چلاندیاں نیں، گڈیاں دوڑاندیاں نیں، سی ایس ایس وی کردیاں نیں، فوج تے پلس وچ وی جاندیاں نیں۔
دھرمی تے مسلکی تعصباں دا بھنڈار
صلیبی جنگاں دا سبق کتاباں وچ پڑھایا جاندا ہے جس وچ مسلماناں تے مسیحاں دے ٹاکرے دی گل لکھدے ہوئے اساں ایہہ بھل جاندے ہاں پئی 44 لکھ توں ودھ پاکستانی مسیحی ایس ملک دے واسی نیں۔ اجہے سبق پڑھدے ہوئے پاکستانی مسیحی بچے کیہہ سوچن گے؟ اوہ کنج اپنے آپ نوں پاکستانی سمجھن گے؟ انہاں نون اپنے مذہب تے پاکستانی قوم پرستی وچوں کسے اک نال کھلون تے مجبور کرن نال کنفیوژن ودھے گی؟ اینج ہی کانگرس تے مسلم لیگ دی لڑائی بارے گل کردے ہوئے کانگرس نوں ہندو جماعت لکھن پارون 44 لکھ توں ودھ پاکستانی ہندو کنج پاکستان نال کھلو سکدے نیں؟ ایہو نہیں سگوں مسلکی تعصباں دی مثالاں وی کتاباں وچ رلتی کیتیاں جاندیاں نیں۔ بھٹو دور توں ریاست آپ مسلکی ونڈ نوں پکا کیتا جدوں شعیاں تے سنیاں لئی اسلامیات دی وکھریاں وکھریاں کتاباں چھاپنیاں شروع کیتیاں۔ ضیا شاہی وچ کم ہور چوڑ ہو گیا۔اج پاکستان دی آبادی 22کڑوڑ ہے تے جے غیر مسلم پاکستانی پنج فیصدی وی ہون تے ایہہ گنتری اک کڑوڑ توں ودھ ہوندے نیں۔جے سرکاری نصاباں وچ انہاں نوں رگیدو گے تے مدرسیاں تے پردھان انگریزی مارکہ سکولاں دی کتاباں وچ انہاں دا ذکر ہی گول ہوئے گا تے ایہہ اک کڑوڑ توں ودھ پاکستانی اپنے آپ نوں بے وطنا ہی سمجھن گے؟
تکبراں، تفاخراں تے تعصباں دا بھنڈار
ایہہ دیگ دے کجھ دانے نیں پئی ایس نال تہانوں چانن ہو گیا ہوئے گا پئی کنج ساڈے سکولاں دی کتاباں تعصباں تے تفاخراں نوں پھیلاندیاں نیں۔ گل نری تعصباں دی نہیں سگوں تکبراں تے تفاخراں دی وی ہے۔ جے تسی لکھدے ہو پئی فلاں قوم والے بڑے غیرت
مند ہوندے نیں تے کیہہ اوسے ملک وچ رہن والے باقی غیرت مند نہیں ہوندے؟ کیہہ کسی قوم یا قومیت یا گروہ دے سارے لوکاں بارے اجہی گلاں کیتیاں جا سکدیاں نیں؟ کسے وی مذہب، گروہ یا قوم توں جڑے سارے لوکاں لئی تعصباں یا تکبراں والی گل کرنا ممکن ہے؟ کیہہ ایہہ آکھیا جا سکدا ہے کہ سارے پاکستانی سچے ہوندے نیں؟ سارے مسلمان بہادر ہوندے نیں یا سارے ہندو مکار ہوندے نیں؟ سارے انگریز چنگے ہوندے نیں وغیرہ۔ ساڈی سکولاں دی کتاباں وچ اجہی کوڑ گلاں دا بھنڈار ہے۔
ایس لکھت دا ٹیچا وی ایہو ہے پئی تہانوں ایہہ دسیا جائے پئی اساں دے بچے سکولاں دی کتاباں پڑھ کے اوہی کجھ بن سکدے نیں جو اج سانوں نظر آندے نیں یعنی کنفیوژ نسل۔ اوہ گواچی گاں وانگ تاں مارے اٹھ و اٹھ ماردے پھردے نیں کیونجے ساڈے تعلیمی ماہر انہاں نوں اینج دا ہی رکھنا چاہندے نیں۔ 
گھٹ و گھٹ ساڈی سرکاری تے پرائیوٹ سکولاں دی کتاباں ایہہ دس رہیاں نیں پئی اساڈی اپروچ اک ایسا پاکستان بناون والی نہیں جس وچ سب رل مل، پیار تے اک دوجے دے احتراماں نال رہ سکن جس نوں انگریزیاں وچ Inclussive approach 
آکھیا جاندا ہے۔ ایس دا الٹ ہےExclussive approach۔ایہہ کوڑ کم ہے پر اساں ایس نوں گلے دا ہار بنایا ہویا ہے۔
اساں کجھ طبقیاں، گروہاں، مسلکاں، قومیتاں، دھرماں تے زباناں نوں اپنا مان بنا لیندے ہاں تے کجھ نوں کوڑ آکھدے ہوئے بھل جانا چاہندے ہاں۔ فیر ساڈے ایہو عقل کل آکھدے نیں پئی اساں اک ہجوم ہاں، قوم نہیں بن سکے۔ پئی جو بیجو گے اوہی اگ سکدا ہے۔ ایس وچ نوجواناں نال گلے شکوئے کرن دی تھاں جے اساں کوڑ باتاں نوں سکولاں دی کتاباں وچوں کڈاں گے تاں گواچی راہ لبھ سکدی ہے۔ پر ایس لئی سکولاں دی کتاباں ول مڑ جھات پاونا لوڑی دا ہے۔
 چیتے رہے پئی ساڈے بولڈ اتے جیدار میڈیا کول ایس بارے دھیان دین لئی وقت نہیں۔