پاکستان وچ ڈونراں دی پراکسی وار:چینی سرمایہ کاری اتے ایشین ڈویلپمنٹ بینک

لاہور (مانیٹرنگ رپورٹ)اک زمانے وچ پاکستان وچ ایرانی تے سعودی پراکسی (خفیہ) لڑائیاں ہوندیاں سن پر اج کل ڈونراں دا میدان جنگ ”پاکستان“ بن رہیا ہے۔ ایس دا اثر میڈیا توں عدالتاں تیک وادھو۔ جو کل تک یورپ، امریکہ دی سرمایہ کاریاں دی تعریفاں کردے سن اج انہاں نوں چینیاں دی سرمایہ کاریاں تے اعتراض وادھو۔ خبر آئی ہے پئی ریلوے وچ ایشین ڈویلپمنٹ بینک دی تھاں ہن چینی سرمایہ کاری چلے گی۔ چینیاں آکھیا ہے پئی دو ڈونر (پیو) نہ رکھو سگوں ریلوے نوں سدھا کرن دے منصوبیاں وچ اک ڈونر نوں ہی کم کرن دیو۔ ایہہ گل اج منصوبہ بندیاں دے وفاقی وزیر احسن اقبال ہوراں میڈیا ٹاک وچ دسی ہے۔ اورنج ٹرین والے ماملے وچ وی ایہو ہویا سی اتے فیر بینک والیاں اپنے ہرکاریاں دے راہیں تریخی عمارتاں دا مسئلہ کھڑا کردتا سی تے اوہ عدالت جا پہنچے سن۔ڈونراں دی لڑائیاں وچ عام آدمی پسدا ہے۔ اک پاسے سب کجھ کھدیا ہویا ہے، لوکاں دے کاروبار وکھرے خراب تے منصوبے دی رقماں وی ودھ جان گیاں۔ کیہ ایشین بینک تے پرانے ڈونرآپ نوں پاکستان دا وڈا ٹھیکیدار سمجھدے نیں؟ عدالتاں راہیں منصوبیاں نوں خراب کرکے اوہ سمجھدے نیں کہ پاکستان دے لوک انہاں بارے کیہ سوچن گے؟ وزیر آکھیا ہے کہ اساں اے ڈی بی نوں کجھ ہور پراجیکٹ دے دواں گے۔ اے ڈی بی والیاں نیں ایس منصوبے دے اک حصہ وچ 3.5 بلین (ارب) ڈالر دی رقماں لاون دا آکھیا سی پر چینیاں آکھیا ہے پئی پورے منصوبے نوں ا کا اک ڈونر ہی رقماں دے۔ ایہہ منصوبہ پاکستان دی دو وڈیاں بندگاہواں نوں 1700 کلومیٹر لمی لین پاروں ملک نال جوڑن لئی بنایا گیا ہے اتے ایس دی بہوں زیادہ اہمیتاں نیں۔ وزیر دسیا کہ اساں اگلے مالی سال لئی ڈویلپمنٹ پراجیکٹاں وچ وڈی رقماں لانا چاہندے ہاں۔ ساڈا اندازہ تے اک ٹرلین روپے پبلک سیکٹر ڈویلپمنٹ پروگرام (PSPP) وچ لاون دا ہے پر خزانے دے وزیر 700 ارب ہی دی منظوریاں دتیاں نیں۔ مئی وچ ایس بارے وڈے فیصلے ہون گے۔ انہاں دسیا کہ ہن حکومت فیصلہ کیتا ہے کہ کسی وی ڈویلپمنٹ پراجیکٹ نوں اوس ویلے پی ایس ڈی پی وچ رلتی کیتا جائے گا جداں اوس دا تیکنیکی ڈیزائن تے فنڈنگ فائنل ہوئے گی۔ اک مثال بھٹو دور وچ شروع ہون والے بولان میڈیکل کالج دی ہے جیہڑا 75 لکھ روپے وچ بننا سی پر جداں اوہ انہاں دے دوردے بہوں بعد مکمل ہویا تاں اوس تے 130 ملین (تیرہ کڑوڑ)روپے خرچ ہوچکے سن۔
ایہہ گل اہم ہے کہ جس ڈونر نوں کم نہیں ملدا اوہ میڈیا تے عدالتاں وچ ”سرمایہ کاری“ کردا ہے تے دوجے پراجیکٹ وچ روڈے اٹکاندا ہے۔ ایہہ اک نویں سیاست دا بوتھا ہے اتے پاکستان وچ سول سوسائٹی تے سیاسی جماعتاں نوں ایس تے نظر رکھنی پئے گی۔ اپوزیشن نوں وی ویکھنا چاہیدا ہے کہ اوہ جس مسئلہ تے کھپ پارہے نیں اوہ کتھے ڈونرا ایجنڈا تے نہیں۔