انسانی سمگلنگ تے پاکستان:ذمہ وار ادارے کیہڑے؟اندر دی کہانی کون دسے گا؟

لاہور(مانیٹرنگ رپورٹ)کیہہ انسانی سمگلنگ نری غربتاں تے بے روزگاریاں پاروں ہوندی ہے؟ایس کاڈھ تے رویا وی نہیں جا سکدا۔یاد جے جداں کجھ سنٹرل ایشیا توں آون والے بندے بلوچستان وچ مارے گئے سن؟ پاکستان اک لانگہ وی ہے اتے پاکستان توں لنگھ کے ایران، ترکی راہیں یورپ جاون والیاں دی خبراں وادھو۔جے پورے ملک دے وڈے شہراں وچ سمگلنگ دا مال عام ویچن والے پلازے تے تاجر اتے پھیری والے سر عام دندناندے نیں تے انسانی سمگنگ کنج قابو وچ آئے گی؟ کیہڑے کیہڑے پردھان ادارے سمگلنگ روکن وچ لگے نیں؟ انہاں اداریاں دی نوکریاں کنج وکدیاں نیں؟ افغان جہاد توں بعدوں ایس کاروبار وچ کڈے وادھے ہوئے؟پر بی بی سی دے ذیشان ظفر ہوری ایس نوں نرا غربتاں نال جوڑ کے ویکھنا چاہندے نیں۔ایہہ نیٹ ورک سنٹرل ایشیائی ملکاں، افغانستان، ایران، ترکی تے یورپ تیک پھیلیا ہے۔ایہہ یورپ وچ اخیر کنج وڑدے نیں؟کیہہ ایسے رستے تے بندیاں پاروں ہیروئن ورگیاں مہنگی شیواں وی جاندیاں نیں؟ کیہڑے یورپی گروہ انہاں دی اڈیک وچ رہندے نیں؟باڈر سیکورٹی دے اداریاں وچ سمگلراں دے سہولت کار وادھو۔دوجا مسلہ سی پیک ہے پئی گوادر دے شروع ہون بعدوں تربت تے گوادر وچ دبئی توں آ کے کاروائیاں کرن والیاں بارے گلاں عام۔ پر بی بی سی ایس بارے ادھا سچ لکھیا ہے تساں وی پڑھو۔تربت مرن والیاں نوں مارن والے کیہہ پاک ایران سانگیاں نوں خراب کرنا چاہندے نیں؟ انسانی سمگلنگ اتے سمگلنگ وچ سانگا پکا کہ دونویں اک سکے دے دو پاسے۔
ارباں روپے دی کرپشن، جمہوری نظام مک رہیا ہے، فوج اک وار فیر آئے گی، اک پاسے اجیہی خبراں ٹی ویاں تے چل رہیاں نیں تے دوجے پاسے کجھ نوجوان دی اکھاں وچ اک ہی خواب کہ بس چھیتی چھیتی یورپ اپڑ جاؤ تانجے دہاکیاں توں غربت دی چکیاں وچ پسے ہوئے، اپنے خاندان نوں خشحال کرسکن۔ کجھ دناں پہلے ہی بلوچستان وچ غیر قنونی طریقے توں یورپ جان دی خاہش وچ موت دے منہ وچ جان والے نوجواناں دی اکھاں وچ وی اینج دے خواب ہی سن، جیہڑے ترکی دے استنبول ایئر پورٹ تے کئی روز توں پھنسے ہوئے نوجواناں دے اک گروپ نال ملاقات وچ دسے گئے۔ حمزہ (فرضی ناں) دا تعلق پوٹھوہار توں سی تے اوہ ترکی توں لیبیا تے اوتھوں غیر قنونی طور تے کشتی دے ذریعے اٹلی دے پرخطر سفر تے جان لئی گھر توں نکلیاسی۔ ایس مقصد لئی ایس دے خاندان نے زمین دے ٹکڑے دی شکل وچ موجود اپنی آخری جمع پونجی ویچ کے ایجنٹ نوں اٹھ لکھ روپے ایس سفر لئی دتے سن۔ایس سفر بارے وچ بے یقینیاں وادھو پئی کوئی ایہہ دس ہی نہیں سکدا سی کہ کدی اپنی منزل تے پہنچے گا یا نہیں۔ حمزہ نوں جداں دسیا کہ لیبیا دے رستے اٹلی جان دا سفر بہوں خطرناک ہے اتے تھوڑے ہی دن پہلے کشتی ڈبن توں ایس وچ پاکستانیاں سمیت سارے بندے مرگئے سن، تے ایس نوجوان نے لاپروائی نال مسکراندے ہوئے آکھیا کہ ہاں معلوم ہے پر اک پاسے بھک تے غربتاں تے دوجے پاسے موت تے ایس توں کیہ فرق پیندا ہے، پر جے یورپ پہنچ گئے تے حالات چنگے ہون دی امید وی ہے۔ ایس دے نال نال کھڑا 18 سالہ قیوم زیادہ فکرمند سی۔ ایس دے بقول ماں پیو اپنی جمع پونجی ایجنٹ دے ہتھ وچ دے چکے نیں تے دوران سفر غیر قنونی رستیاں دے ذریعے یورپ دے سفر تے جان دی کہانیاں سنن دے بعد انہاں نے واپس جان دی خاہش کیتی سی۔ پر والدین دا کہنا سی کہ ایجنٹ نال گل ہوئی ہے پر اوہ پیسے واپس نہیں کرے گا۔ ایس صورت حال وچ ایہو سوچیا ہے کہ جو ہوئے گا ویکھیا جائے گا۔ پر لیبیا وچ کجھ دناں پہلے پیش آن والا واقعہ وی اکھاں دے سامنے آندا ہے کہ اک گروپ نوں جرائم پیشہ افراد نے یرغمال بنا لیا تے انہاں دے کول جو کجھ سی اوہ لُٹ لیا تے بعد وچ لتاں تے گولیاں ماریاں۔ انہاں نال گل بات دے بعد وطن واپسی ہوگئی پر بلوچستان دے ضلع کیچ وچ مرن والے 15 نوجواناں دی خبر نے انہاں دی یاد تازہ کردتی۔ ہورے ایہہ ہن کس حال وچ ہون گے، یورپ پہنچ پائے وہ کہ نہیں بس سب چنگے دی امید کیتی جاسکدی ہے۔ پر ایس وچ پریشانی صرف ایہہ ہے کہ جداں تک ملک وچ غربت تے بے روزگاری رہے گی کہ نوجوان اینج ہی کردے رہن گے ۔ موت تے زندگی دے درمیان ایڈی پتلی رسی تے چل کے اپنا خواب پورا کرنا ہے۔ انہاں لوکاں نوں ایہہ سنہرا باغ وکھایا جاندا ہے کہ بس اک وار یورپ پہنچ گئے تے سارے درد دور ہوجان گے۔ انہاں نوں کوئی اندازہ نہیں ہوندا کہ جے کسی طراں بچ بچا کے یورپ پہنچ وی گئے تے غیر قنونی شہری دے طور تے نویں اوکڑاں انہاں نوں جی آیا نوں آکھن لئی تیار ہو سن۔ ایس معاملے تے حکومت دی سنجیدگی دا ایہہ عالم ہے کہ 2012 وچ ایس وقت دے وزیراعظم یوسف رضا گیلانی نوں جداں سی این این دے نمائندے نے انٹرویو دے دوران پچھیا کہ اک حالیہ سروے دے مطابق اک تہائی پاکستانی ملک چھڈنا چاہندے نیں تے ایس تے انہاں دا جواب سی کہ تے فیر اوہ جاندے کیوں نہیں، انہاں نوں کون روک رہیا ہے؟ شاید سابق وزیراعظم نے ایس وقت ٹھیک ہی آکھیا سی کیونکہ وفاقی تحقیقاتی ایجنسی دے اک اعلیٰ اہلکار توں بلوچستان دے واقعے تے گل ہوئی تے انہاں دا کہنا ہے کہ ملک وچ بے روزگاری تے معاشی موقعے گھٹ ہون پاروںں انساناں نوں غیر قنونی طور یورپ گھلن دا کاروبار پچھلے اٹھ سالاں وچ اک باقاعدہ صنعت بن چکیا ہے۔ انہاں نے آکھیا کہ دوجے پاسے حکوت ولوں ایس معاملے تے زیادہ سنجیدگی نہیں تے نرا ڈنگ ٹپاون لئیکجھ دن لئی فائر فائٹنگ کیتی جاندی ہے تے فیر سارا معاملہ داخل دفتر ہوجاندا ہے۔ ایس وقت صرف اسلام آباد، راولپنڈی توں ہر مہینے اٹھ سو توں اک ہزار شکایتاں سامنے آندیاں نیں تے ایہہ اصل واقعات دا اک اندازے دے مطابق دس فیصد ی ہے۔ ایڈی وڈی گنتری وچ شکایاتاں نیں انہاں دی تفتیش کرن والے اہلکاراں دی گنتری اٹھ توں گھٹ ہے تے انہاں چوں بعض دے کول سرکاری موٹر سائیکل تک نہیں ہوندی۔ انہاں نے آکھیا کہ ایس معاملے نوں مڈھ توں مکاون لئی وڈی پلاننگ لوڑی دی ہے تے دوجا قنون سازی نوں مزید سخت کیتا جانا چاہیدا ہے۔پر پردھان افسر نے ناامیدیاں دا اظہار کردے ہوئے آکھیا کہ جاری حالاتاں وچ اینج ہوندا وکھائی نہیں دے رہیا۔ ایس جواب وچ ایہہ آکھیا جاسکدا ہے کہ آئندہ وی بلوچستان ورگے واقعے پیش آندے رہن گے تے حکومتی حلقیاں وچ وقتی ہلچل ہوندی رہے گی۔ پر اصل مسئلہ اونج دا اونج ہی رہے گا تے اک ہور نوجوان لیبیا دے ساحل تے یورپ جان والی کشتی دی اڈیک وچ کھلوتا جے۔